Hamide HANGÜL
Yer kabuğunun derinliklerinden çıkarılan, maden suyu, buhar ve gazlardan oluşan ısı enerjisi jeotermale yatırımcı ilgisi, dünyada ve Türkiye’de giderek artıyor. Dünyada enerji ihtiyacının arttığını, OECD ortalamalarına göre Türkiye talebinin ise 3 kat artış gösterdiğini söyleyen GEO Energy Holding CEO’su Selçuk Ilıkcan, jeotermalin, depolanabilen, yenilenebilir, kesintisiz ve çevre dostu özelliğiyle önemli olduğunu vurguladı.
5686 sayılı kanuna göre jeotermalin, araması, keşfi ve kullanımı yapılan bir kaynak olduğuna işaret eden Selçuk Ilıkcan, “Yer altındaki ısıdan başlıyor. Bu su olabilir, gaz olabilir. Sondaj yaptığınız yerin soğuk olduğunu düşünürsek 20 derece bile bulsanız, aslında sıcak bir kaynak bulmuş oluyorsunuz. Derin teknolojiyle 500 dereceye karar giden kaynaklar var” dedi.
45 derecede kurutma 500 derece nükleer
Sondajla ulaşılan her ısı derecesinin farklı kullanım alanlarına hitap ettiğine vurgu yapan Ilıkcan, bu alanları şöyle açıkladı: “Jeotermal, bir sıcaklığı değil, bulunulan yere göre sıcaklık farkını ifade eden bir kaynak. Mesela 40 derecelere geldiğinizde iklimlendirme, 10 derecelerde balık yetiştiriciliği yapıyorsunuz.
Yine 35 derecelerde sera ısıtmaya başlayabiliyorsunuz, 45-50 derece gıda kurutma, 60 derecelerde endüstriyel kurutma yapabiliyorsunuz fabrikalarda. 90 derecelerde elektrik üretmeye, 150’de sonra yeşil hidrojen üretiyorsunuz. Şu anda dünyada 400-500 dereceyle nükleerin yerine geçebilecek araştırmalar var. Jeotermali, her ısı derecesinde soğuyana kadar farklı amaçlar için kullanabiliyorsunuz.” Avrupa’da jeotermalin, doğalgaz ikamesi için kullanıldığına işaret eden Ilıkcan, “Avrupa’da ısı amaçlı kullanımı çok yaygın” dedi.
300 megavata yatırım
Jeotermale yönelik çalıştıklarını açıklayan Selçuk Ilıkcan, sözlerini şöyle sürdürdü: “GEO Energy Holding olarak 6 lisanslı sahamız var, 3 tanesi olgunlaşma aşamasında. Teknik çalışmaları tamamlanmış, toplamda 300 megavata kapasiteden bahsediyoruz. Sahalarımızın ikisi Aksaray, bir tanesi Simav’da. Biz niteliğin artmasını ve çıtanın yükselmesini istiyoruz. Türkiye’de bu sahaların tamamında 300 megavat için 1,2 milyar dolarlık bir yatırım potansiyelimiz var.”
Türkiye’nin 2030 planında ise jeotermalde 1,700 megavat olan kapasiteyi, 3 bin megavata çıkarmak olduğuna dikkati çeken Ilıkcan, “Biz o 3 binin, 300 megavatına talibiz” diye konuştu. Sondajda AGS teknolojisi kullandıklarını söyleyen Ilıkcan, “Dünyada 1-2 tane firma var. ABD, Alman, Çin ve Türkiye kullanıyor. Biz de onlardan biriyiz” dedi.
8 milyar dolar yatırım
YEKDEM tarifesinde yenilenebilir enerjiyle Jeotermalin de 2010-2020’da, dolar bazlı yatırım olasılığına kavuşmasıyla dünyada en büyük sıçramayı yaptığına işaret eden Ilıkcan, böylelikle 10 yılda kapasitenin 30 megavatan 1,700 megavata çıktığını belirtti. Türkiye’de bugün 65 santral ve 27 civarında oyuncu olduğunu söyleyen Ilıkcan, “Megavat başına 4 milyon dolar yatırım gerekiyor.
Türkiye, şu ana kadar 8 milyar dolar civarında jeotermal santrallere, özel sektör ve yatırım finansmanıyla kaynak yatırmış durumda” dedi. Ulaşılan kapasiteyle bugün 158 bin evin jeotermalle ısındığına işaret eden Ilıkcan, “Isıtma maliyeti açısından, diğer kaynaklara, doğalgaza göre yaklaşık 8’de 1 daha az maliyetli. Yerli ve milli bir kaynak. Türkiye’nin hedefi 1,5 milyon haneyi jeotermalle ısıtmak. Gerekli yatırımlar ve Gelişmiş Jeotermal Sistemleri (AGS) teknolojileri ile 5-6 milyon haneyi jeotermalle ısıtabiliriz” diye konuştu.
DB’nin 40 milyon dolar hibesi var
Dünya Bankası’nın da jeotermali, sürdürülebilir bir enerji gördüğüne işaret eden Selçuk Ilıkcan, “Türkiye’de, kalkınma yatırım bankası üzerinden kullanılan bir 40 milyon dolar bir hibe var. Bu bir sigorta mekanizması. Jeotermal yatırımcılarının yaptıkları harcamaların belirli bir kısmını geri ödüyor” dedi. Türkiye’de jeotermale yabancının da ilgisinin yüksek olduğuna işaret eden Ilıkcan, dünyada megavat başı 70-90 dolar olan alım garantisinin, YEKDEM’in yenilenmesiyle Türkiye’de 95-115 dolar arasında olduğunu belirterek, “O açıdan yabancının ilgisi olduğunu söyleyebiliriz jeotermale” dedi.
Cari açığı yüzde 50 azaltır
GEO Energy Holding Ortağı Umut Emirler, jeotermalin Türkiye’nin petrolü olduğunu belirterek, “Bizim gibi 20 tane daha firma olsa, yani 300 megavat hedefine 20 tane daha firma ulaşsa Türkiye’nin cari açığı yüzde 50 düşer” dedi. Verimliliğin yüksek olduğunu belirten Emirler, “jeotermalde 10 bin megavat, verimlilik açısından 40 bin megavat güneşe eşdeğer. Güneşin verimliliği yüzde 25, jeotermalin yüzde 90” bilgisini verdi.
